COVID-19’un neden olduğu pandemi, 21. yüzyılın ilk küresel halk sağlığı krizidir. Ve bugün, sağlık biliminin neden olduğu farklı senaryoları tahmin etmek, açıklamak ve yönetmek için veri bilimine dayalı yapay zeka destekli projeler, makine öğrenimi (machine learning) veya büyük veriler (big data) kullanılmaktadır.
Pandemi bağlamında AI; virüs araştırmalarında, ilaç ve aşıların geliştirilmesinde; sağlık merkezlerindeki hizmet ve kaynakların yönetiminde ve krizi yönetmeyi amaçlayan kamu politikası kararlarını desteklemek için verilerin analizinde kullanılmaktadır. Korona virüs konusunda hala birçok cevaplanmamış soru bulunuyor. Ancak bilimsel ekipler pes etmiyor ve araştırmacılar her gün yeni bir çığır açıyor. Google’ın sahip olduğu AI firması DeepMind’dan bilim adamları, nasıl geliştiğini ve nasıl kontrol edileceğini daha iyi anlamak için gerekli olan yeni koronavirüsün yapılarını tahmin etmek ve hatta diğer araştırma projelerinin bulgularıyla birlikte bir aşı geliştirmek için çalışmalara devam ediyorlar.
Coronavirus krizi sırasında, dünya nüfusunun yarısından fazlasının evde kalması talep edilmekte. Veri bilimcisi Nuria Oliver, İspanya İstatistik Kurumu ve telekomünikasyon servis sağlayıcıları tarafından paylaşılan, COVID-19 salgını sırasında hareketliliği analiz etmek için Valencia Bölge Topluluğunun geliştirdiği bir pilot proje üzerinde çalışıyor. Oliver, “Karantina durumunda hareketliliğin etkisini ölçmek ve ne tür bir hareketliliğin virüsün etkisini azaltacağını anlamak ve elimizdeki verileri dikkate alarak kararlar almak için bir insan hareketliliği modeli oluşturduk” diye açıklıyor. İkinci aşamada, hem hareketlilik modelleri hem de bulguları; hastalığa yatkın bireylerin sayısını, enfekte olan ve hastalığı yayabilen bireylerin sayısını ve iyileşen bireylerin sayısını dikkate alarak SIR epidemiyolojik modelleriyle birlikte değerlendirilecek.
Projenin üçüncü kısmı ise, vatandaşların durumunu, sosyal davranışlarını, sağlık durumunu ve kamu kararlarının ekonomik etkisini daha iyi anlamak için bir anketin yapılmasını içeriyor. Bu proje, toplumun ve kamu idarelerinin yapay zeka kullanımından nasıl faydalanabileceğini açıkça göstermektedir.
Ubikare CEO’su Ángel Díez, “Makine öğrenimi ve yapay zeka algoritmaları, daha iyi sonuçlar almak için tıbbi bakım ve takip planlarını teşhis etmemize ve özelleştirmemize olanak sağlıyor,” diyor. COVID-19’un gelişiyle şirket, hastanelerin nasıl çalıştığını daha iyi anlamaya ve hizmetlerini daha iyi sunmalarına yardımcı olmaya odaklanıyor. Bunu yazılımlarını, veri anketlerini, tanılarını ve farklı algoritmalarını uyarlayarak başarmışlardır.
COVID-19 salgınını çevreleyen başlıca sorulardan birkaçı, işlerin normale dönüp dönmeyeceği, ne zaman normale döneceği ve yeni virüs dalgalarına hazırlanmamız gerekip gerekmediğidir. Hiç kimse bu soruların nihai cevaplarına ulaşamasa da, veri analizleri sayesinde gelecekte benzer krizleri yönetmek konusunda fikir sahibi olabiliyoruz.
Genellikle, korona virüsün hareketlilik veya tüketim üzerindeki etkisini daha iyi ölçmeye yardımcı olabilecek vatandaş faaliyetlerine ilişkin en iyi veri kaynakları, vatandaşın hükümetle değil özel şirketlerle etkileşiminden kaynaklanmaktadır. BBVA’da Veri Stratejisi Yöneticisi Álvaro Martín, “Bu anlamda, durumu iyileştirmeye yardımcı olabilecek kararlar almak için verileri eyleme geçirilebilir bilgiye dönüştürmek için, kamu ve özel kuruluşlar ile akademik kurumlar da dahil olmak üzere işletmeler arasındaki işbirliği şarttır” diyor.
Yapay zeka destekli risk yönetimi çözümü olan ASRA, şirketlerin Korona Virus gibi kriz durumlarında çalışanlarını bilgilendirmek, bilinçlendirmek, onların sağlık ve psikolojik durumları hakkında gerçek zamanlı bilgi almak ve süreci yönetmelerine yardımcı olmak için hazırlandı.
ASRA, çalışanlara sağlıkları ile ilgili çalıştıkları kuruma bilgi aktarmalarını, şirketin süreç ile ilgili ilettiği mesajlara doğrudan ulaşmalarını sağlar. Şirketin süreç ile ilgili verdiği karar ve yönergeler ile ilgili sorularına AI yardımıyla cevap alır. Korona Virüs ile ilgili detaylı bilgi verir, AI yardımıyla onların sorularını cevaplar, onların bilinçlenmesine yardımcı olur.
Kurumların ise; kurumsal süreçlere AI yardımıyla katılımını, dashboard’lar aracılığı ile lokasyon bazlı gerçek zamanlı analiz yapabilmelerini sağlar. Hasta olan çalışanların geriye dönük olarak hangi lokasyonlarda, kimler ile birlikte çalıştığı analizini yapmalarına olanak tanır ve riskin yönetilmesine yardımcı olur.
Kaynak: BBVA
